Indexering, wijziging van omstandigheden en verlenging partneralimentatie

Het nieuwe jaar is weer begonnen en een jaarwisseling heeft een niet onbelangrijk gevolg voor de wereld van het recht. De start van een nieuw jaar gaat namelijk vaak gepaard met tal van kleine en grote wetswijzingen. Van sommige van deze wijzigingen zult u niets merken, terwijl andere misschien als een verrassing komen.

Indien u al een aantal jaren alimentatie betaalt of ontvangt, zal de jaarlijkse indexering van alimentatie niet zo’n verrassing zijn. Minister Opstelten heeft dit percentage voor 2013 vastgesteld op 1,7 %. Dit betekent dat in 2013 het bedrag dat u aan alimentatie dient te betalen of behoort te ontvangen met 1,7% zal stijgen. Er is slechts een aantal uitzonderingen op deze regel: één daarvan is dat u expliciet met de andere partij heeft afgesproken dat indexering juist niet van toepassing is, bij voorkeur in een rechterlijke uitspraak.

Het kan zijn dat u helemaal niet zit te wachten op een verhoging van uw alimentatieplicht. Ik hoor van veel alimentatieplichtigen dat de uitkomst van een alimentatieberekening conform de wettelijke regels totaal niet past binnen hun financiële situatie en soms zelfs oneerlijk aanvoelt, omdat de berekening met veel uitgaven en schulden geen rekening houdt. Deze reactie is begrijpelijk. De ratio achter ons alimentatiestelsel is echter dat iedereen in principe  rond zou moeten kunnen komen van de bijstandsnorm, en dat 70 % van de inkomsten die hierboven vallen voor de kinderen bestemd zou moeten zijn, mits dit de behoefte van de kinderen niet overschrijdt. De wetgever is wat dit betreft streng geweest. Wat u zich als alimentatieplichtige wel moet realiseren, is dat het alimentatiestelsel misschien streng is, maar wel dynamisch. De hoogte van alimentatie is geen statisch gegeven, de wetgever heeft er rekening mee gehouden dat uw financiële situatie kan wijzigen. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk dat u uw baan verliest, arbeidsongeschikt wordt, uw bedrijf niet meer zo goed loopt of dat u een nieuw gezin sticht en (stief)kinderen krijgt. De wet spreekt dan van een wijziging van omstandigheden. Indien uw inkomsten verminderd zijn vanwege zo’n wijziging van omstandigheden dan loont het om uw draagkracht, en daarmee de hoogte van de alimentatie, opnieuw te laten berekenen en een wijzigingsverzoek in te laten dienen bij de rechtbank. Wees er in dat geval snel bij: de rechter houdt als vuistregel aan dat alimentatie wordt gewijzigd op de datum dat het verzoekschrift wordt ingediend bij de rechtbank (en dus niet met terugwerkende kracht). Bij Visser | Van der Kolk Advocaten kunt u een vaste prijs afspreken om uw draagkracht te laten berekenen. Zo heeft u vooraf duidelijkheid en zit u niet aan een procedure op uurtarief vast, maar weet u wel of een verzoek tot wijziging zin heeft.

Vorig jaar zijn er veel kreten vanuit de VVD, PvdA en D66 geweest om de regels met betrekking tot partneralimentatie te wijzigen. De partijen wilden onder andere de duur van de partneralimentatie wijzigen, bijvoorbeeld dat er geen alimentatieplicht ontstond bij een huwelijk zonder kinderen dat korter dan drie jaar heeft geduurd. Er heeft (nog) geen ingrijpende wetswijziging plaatsgevonden voor partneralimentatie dus u kunt nog uitgaan van de huidige wetgeving.  Er ontstaat nu in beginsel een partneralimentatieplicht van twaalf jaren indien het huwelijk langer dan vijf jaren heeft geduurd of wanneer er kinderen zijn geboren. Heeft het huwelijk korter dan vijf jaren geduurd en zijn er geen kinderen uit het huwelijk geboren dan geldt de duur van het huwelijk als duur voor de alimentatieplicht. Indien u partneralimentatie ontvangt en de twaalfjaarstermijn is bijna verstreken, dan kunt u als alimentatiegerechtigde overwegen om een verzoek in te dienen bij de rechter om de alimentatieduur te verlengen. Dit verlengingsverzoek dient ingediend te worden binnen drie maanden na afloop van de partneralimentatieplicht. Sommige alimentatieplichtigen betaalden de partneralimentatie dan bewust drie maanden langer door, zodat de alimentatie- gerechtige niet zou merken dat de alimentatieperiode verstreken was en daardoor zou verzuimen om zo’n verlengingsverzoek in te dienen. De partneralimentatie was dan van rechtswege geëindigd, oordeelde de alimentatieplichtige. De Hoge Raad, de hoogste civiele rechter in ons land, stak hier in 2010 een stokje voor. Het vrijwillig doorbetalen wordt door de Hoge Raad aangemerkt als stilzwijgende overeenkomst tot verlenging van de alimentatieplicht. De termijn van drie maanden begint pas te lopen op het moment dat de alimentatie feitelijk stopt. Laat u door zo’n handigheidje dus niet op het verkeerde been zetten.

Heeft u vragen over alimentatie betalen of ontvangen dan bent u van harte welkom op ons gratis inloopspreekuur, elke maandagavond van 17:00 uur tot 18:30 uur, op ons kantoor aan de Hoofdkade 108 in Stadskanaal. 

Jacquelien Scholtens
Juridisch medewerker familie- en arbeidsrecht