Iedereen die een juridisch probleem heeft en zich daarbij door een advocaat wil laten bijstaan, mag zelf kiezen welke advocaat dat is. Zelfs als iemand tijdens zijn of haar rechtsbijstand wil overstappen naar een andere advocaat, zal de advocaat waarvan afscheid wordt genomen daar doorgaans geen probleem van maken. Dat klinkt allemaal logisch, maar bij rechtsbijstandsverzekeraars is dat gedurende langere tijd niet zo geweest.

Ondanks dat het recht op een vrije advocaatkeuze al eind jaren tachtig in Europese regels is vastgelegd was de praktijk bij veel rechtsbijstandsverzekeraars anders. Dit heeft in november 2013 geleid tot een beslissing van het Europese Hof van Justitie. Het ging om een Nederlandse zaak waarin rechtsbijstandverzekeraar DAS het verzoek van haar verzekerde om zich in een procedure door een zelf gekozen advocaat bij te laten staan afwees. DAS beriep zich hierbij op haar polisvoorwaarden. De verzekerde was het hier niet mee eens en stapte naar de rechter. De zaak werd tot in de hoogste Nederlandse rechter, de Hoge Raad, doorgezet. Omdat de Hoge Raad een beslissing moest nemen over de uitleg van Europese regelgeving legde het een aantal vragen voor aan het Hof van Justitie.

Het Hof van Justitie antwoordde dat de genoemde Europese regels zo moesten worden uitgelegd dat een rechtsbijstandsverzekeraar niet mag regelen dat rechtsbijstand in beginsel door werknemers van deze verzekeraar wordt verleend. Het is ook strijdig met deze Europese regels als een rechtsbijstandsverzekeraar regelt dat kosten die een verzekerde aan een zelf gekozen advocaat maakt slechts door de verzekeraar vergoed kunnen worden als de verzekeraar heeft bepaald dat de zaak door een zelf gekozen, externe advocaat mocht worden behandeld.

Gevolg van deze beslissing voor u is dus als volgt. Als u een rechtsbijstandsverzekering hebt en u besluit dat u zich wilt laten bijstaan door een zelf gekozen advocaat die niet bij de verzekeraar werkt, moet de verzekeraar dat toestaan. Tevens moet de rechtsbijstandsverzekeraar u de kosten die u daarmee maakt vergoeden, ook al staat de verzekeraar niet achter uw beslissing om een eigen advocaat te kiezen. In alle gevallen maakt het niet uit of u voor de te voeren procedure verplicht een advocaat moet inschakelen.

De verzekeraars zagen hun werkzaamheden in gevaar komen en namen ook maatregelen. Veel rechtsbijstandsverzekeraar berekenen u een eigen bijdrage als u zelf een externe advocaat kiest. Ook wordt aan de vergoeding die de verzekeraar bij keuze van een eigen advocaat betaald een maximum verbonden.

De conclusie is in ieder geval helder. Mocht u een rechtsbijstandsverzekeraar hebben ingeschakeld, dan staat het u altijd vrij zelf een eigen advocaat te kiezen. Op deze manier kunt u zelf beslissen door wie u wordt bijgestaan, mag uw verzekeraar u daarin niet beperken en dat is een positieve ontwikkeling. Voor meer informatie, hierover of over andere onderwerpen, bent u altijd van harte welkom op één van onze gratis inloopspreekuren. Die zijn op maandag van 17.00 tot 18.30 aan de Hoofdkade 108 in Stadskanaal en op donderdag van 17.00 tot 18.30 aan de Brugstraat 156 in Klazienaveen.

Joost Suurmeijer, advocaat