Wat gebeurt er wanneer een kind buiten een huwelijk wordt geboren? Vaak wordt gezegd dat de vader in zo’n geval veel minder sterk staat. Dit is niet het geval. De wet heeft hier namelijk een oplossing voor bedacht, namelijk erkenning en het wijzigen van het ouderlijk gezag.

Eerst dient te worden bezien wat de “standaard” is in zo’n geval. Wordt een kind tijdens het huwelijk geboren dan zijn de vader en moeder van rechtswege (dus automatisch) allebei juridisch ouder van het kind. Oftewel: de ouders hoeven niets regelen en hun namen staan op de geboorteakte van hun pasgeboren kind. In alle andere gevallen is de moeder, oftewel de vrouw uit wie het kind geboren is, van rechtswege de juridisch ouder van het kind. Indien de (biologische) vader ook juridisch ouder wil worden dan zal hij actie moeten ondernemen. Hij dient het kind namelijk te erkennen. Erkenning kan met toestemming van de moeder geregeld worden bij de gemeente.  Zonder deze toestemming zal de vader genoodzaakt zijn een procedure te starten. 

De verwarring wordt echter groter wanneer de term ‘gezag’ om de hoek komt kijken. Dit heeft niet zozeer te maken met het begrip voogdij, dit begrip mag u meteen vergeten. Het ziet op mensen die niet de ouder zijn van het kind en is in dit kader dan ook niet relevant. Gezag is een juridisch begrip dat náást juridisch ouderschap staat. Het komt er onder andere op neer dat uit gezag de plicht tot het opvoeden van uw kind vloeit (en op welke wijze) en dat u zijn of haar wettelijke vertegenwoordiger bent. Immers, gedurende de minderjarigheid van uw kind is hij of zij handelingsonbekwaam. Uw kind kan dan zelf geen rechtshandelingen verrichten (denk bijvoorbeeld aan een whizzkid die een groot softwarebedrijf opzet). Ook bij gezag geldt de standaard; wordt het kind tijdens een huwelijk geboren dan hebben beide ouders het gezamenlijk gezag. Wordt een kind buiten een huwelijk geboren dan is de moeder van eenhoofdig gezagdraagster over het kind. Wanneer de ouders dit willen veranderen kunnen ze een formulier invullen en opsturen aan de rechtbank. Er wordt dan een aantekening van gezamenlijk gezag gemaakt in het gezagsregister. Tijdens mijn werk kom ik vaak tegen dat dit laatste vergeten wordt; de erkenning wordt geregeld maar het gezag niet, terwijl dit zo simpel is.

Kortom; ook wanneer een kind buiten het huwelijk geboren wordt hebben beide ouders gelijke rechten. Ze zullen dan wel gebruik moeten maken van de mogelijkheden die de wet hun biedt. Indien u nog vragen heeft over omgang, gezag en ouderschap (of over andere juridische onderwerpen) dan bent u welkom tijdens ons spreekuur. Elke maandagavond tussen 17:00 uur en 18:30 uur in Stadskanaal en elke donderdagavond tussen 17:00 uur en 18:30 uur in Klazienaveen.

Jacquelien Scholtens
Juridisch medewerker